BY: W. Shadid, 02-06-2011 Nederland telt meer dan een miljoen inwoners met een meervoudige nationaliteit. In de afgelopen 15 jaar is dit aantal als gevolg van naturalisaties verdrievoudigd. Voor sommigen baart dat verschijnsel zorgen en wordt in verband gebracht met gebrek aan loyaliteit voor, of gebrek aan tros op het nieuwe vaderland. Vaak heeft deze weerstand echter meer te maken met emotie, kopieergedrag, etnocentrisme en te weinig kennis ter zake.
Recent onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS, mei 2011) toont aan dat ruim 60 procent van de Nederlanders van 18 jaar en ouder, met name lager opgeleiden en 45-plussers, tegen een dubbele nationaliteit is. Read more…
BY: W. Shadid, 15-05-2011 De term etnocentrisme is door de Amerikaanse wetenschapper Sumner omstreeks 1900 geïntroduceerd en had in eerste instantie betrekking op de manier waarop koloniale mogendheden hun kolonialisme en koloniale praktijken rechtvaardigen.
De term is opgebouwd uit de Griekse woorden ‘etnos’ en ‘centon’. ‘Etnos’ betekent volk of etnische groep en ‘centron’ betekent de gericht op, of focussen op. Etnocentrisme betekent letterlijk de gerichtheid op de eigen cultuur, het eigen volk of etnische groep. Read more…
BY: W. Shadid, 30-11-2010 Interculturele communicatie kan grofweg worden gedefinieerd als het contact tussen personen van verschillende culturele achtergronden.
Cultuur moet dan wel ruim worden opgevat. Het is een overdraagbaar systeem van normen, waarden, opvattingen en symbolen en kan verwijzen naar etniciteit, geslacht of naar een ander systeem van groepssymbolen. Cultuur is dynamisch
Cultuur wordt in de onderlinge communicatie door mensen gemaakt en is dus per definitie dynamisch. Dat bevestigt de stelling dat ‘cultuur is communicatie en communicatie is cultuur’. Read more…
Klik hier om een pdf-versie van de tekst te downloaden
Vooral in multiculturele samenlevingen wordt de laatste tijd veel nadruk gelegd op interculturele competenties. De oppervlakkigheid waarmee Nederlandse en Belgische onderwijs- en hulpverleningsinstellingen omgaan met het vraagstuk van interculturele competenties is onthutsend. Vele instellingen en hun medewerkers (docenten, leerkrachten, artsen, verpleegkundigen, ambtenaren) doen niets aan dat thema. En degene die er wel wat aandacht aan besteden doen dat alleen via een lezing en of dagtraining. Het komt ook voor dat zulke trainingen worden verzorgd zelfs door trainers of personeelsleden die niet op dit terrein zijn geschoold. Deze oppervlakkige aanpak creëert een kennis-illusie die de oorzaak is van de nog steeds bestaande problemen tussen cliënten en hulpverleners.
Om mogelijkheden te creëren volwaardige kennis op te doen van dat thema is de module interculturele competenties online gezet. Het is een complete cursus die bedoeld is voor de professionele hulpverlener die niet wil volstaan met simplistische dagtrainingen en meer wil weten over interculturele communicatie en competenties om het verschijnsel van geïrriteerde hulpverleners en ontevreden cliënten het hoofd te bieden. Read more…
BY: W. Shadid, 30-10-2009 Klik hier om een pdf-versie te downloaden Als gevolg van technologische ontwikkelingen, globalisering en migratie is Nederland nooit eerder zo multicultureel geweest. Nederland is thans een land met honderden natio-naliteiten en een veelvoud aan culturen en volksculturen. Hoewel deze etnoculturele diversiteit in toenemende mate wordt geproblematiseerd, is het één van de meest waardevolle rijkdommen die het land in de twintigste eeuw heeft opgebouwd. Volgens de Universele Verklaring van de UNESCO is culturele diversiteit voor de mensheid even belangrijk als biodiversiteit voor de natuur. Het is een bron van uitwisseling, innovatie en creativiteit. Culturele diversiteit is het gemeenschappelijke erfgoed van de mensheid en dient als zodanig erkend te worden in het belang van huidige en toekomstige generaties. Het verdedigen van culturele diversiteit is daarom een ethische verplichting die gekoppeld is aan respect voor menselijke waardigheid, aldus de universele verklaring van de UNESCO.
Het is uiteraard geen openbaring als ik nu betoog dat er in Nederland een verschraling merkbaar is van het ideologische spectrum met betrekking tot het draagvlak voor culturele diversiteit en de wenselijkheid van multiculturalisme. De opvatting dat Nederland geen multiculturele samenleving is en ook niet mag worden, waarbij eveneens wordt getwijfeld aan de noodzaak van een multiculturalismebeleid is de laatste jaren veelvuldig verwoord. Als voorbeeld verwijs ik naar de opvatting van Balkenende, die in 2002 als fractievoorzitter van het CDA schreef dat gemeenschapszin gemeenschappelijk gedeelde waarden veronderstelt, en dat daarom de multiculturele samenleving niet iets is om naar te streven. Read more…
BY: W. Shadid, 06-10-2009 In verband met de afscheidsrede van Wasif Shadid op 30 oktober a.s. als bijzonder hoogleraar Interculturele Comunicatie (ICC), heeft Ton Vallen met hem een gesprek gevoerd. Een passage uit dat interview:
“De verhouding tussen de autochtonen en Surinaamse Nederlanders lijken oppervlakkig wat beter, maar de onderliggende gedachte blijft ook hier dat ze als minder ontwikkeld worden gezien. In de huidige tijd is het label echter wat meer verschoven van ras naar religie. Nederlandse politici beoefenen een soort ‘aquariumsociologie’. Nederland is een aquarium met witte en zwarte visjes. De zwarte zijn slecht, ziek en misselijk, de witte zijn sterk, goed en verstandig. We kunnen met hard optreden de zwarte visjes in het gareel krijgen en de witte die moet je goed verzorgen en onderhouden. Zo wordt door de politiek van de maakbaarheid van de samenleving uitgegaan en met one-liners wordt de bevolking bewerkt. Men is met iets gevaarlijks bezig in de richting van een kennisillusie. Iedere bijna functioneel analfabeet heeft het idee te weten wat de islam is of wat de EU inhoudt. Hun kennis is echter nihil en ze applaudiseren wanneer Tariq Ramadan aan de kant wordt geschoven, gaan achter Wilders’ one-liners aan.” Klik hier om het interview te lezen
BY: W. Shadid, 16-09-2009 Klik hier om een pdf-versie te downloaden Nationale en internationale gebeurtenissen waarbij personen met islamitische achtergrond betrokken waren, hebben ook in de Nederlandse samenleving interetnische spanningen teweeggebracht. Onderzoek van het Amerikaans PEW Research Center toonde in 2005 aan dat Nederlanders het meest negatief staan tegenover moslims en de islam in vergelijking met Noord–Amerika, een aantal Europese landen, India en China. Het aantal behaalde Tweede-Kamerzetels van (extreem)rechtse partijen met een anti-islamprogramma en hun verwachte zetelwinst in de opiniepeilingen wijzen eveneens in de richting van een groeiend anti-islamitisch discours.
De gespannen verhouding met moslims staat ook centraal in de Integratienota van het huidige kabinet (ministerie van VROM 2007: 12). De oorzaak wordt gezocht in toenemende zichtbaarheid van de islam, criminaliteit en radicalisering van enkele islamitische jongeren. Het rapport van de Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie (ECRI 2008: 6 en 38) over Nederland benadert de situatie echter vanuit een ander perspectief. De Commissie stelt dat moslims in Nederland onderworpen zijn aan stereotyperend, stigmatiserend en soms ronduit racistisch politiek taalgebruik, vooringenomen mediaberichtgeving en buitenproportionele aandacht voor veiligheids- en ander beleid. Een vergelijkbaar beeld met betrekking tot allochtonen wordt ontvouwd in rapporten van dezelfde commissie over andere landen van de Europese Unie, zoals België, Duitsland en Frankrijk, en komt eveneens naar voren in wetenschappelijk onderzoek. Read more…
BY: W. Shadid, 9-3-2009 Het zal weinigen ontgaan zijn dat de discussie over de Marokkaanse namenlijst weer is opgeleid. Hoewel buitenstaanders deze kwestie als triviaal kunnen beschouwen, laten belanghebbenden en politici zich emotioneel en onomwonden er over uit. Voornamen zijn niet zo triviaal als ze lijken, al liet Shakespear in 1594 in het stuk Romeo en Juliet Romeo de befaamde woorden uitspreken; ‘What’s in a name? A rose by any other name would smell as sweet’. Read more…
BY: W. Shadid, 12-1-2009
Op de valreep van 2008 is de eer deze keer te beurt gevallen aan het bestuur van de Partij van de Arbeid (PvdA) om de nota “Verdeeld verleden, gedeelde toekomst” te lanceren. Politieke partijen blijken de natuurlijke behoefte te hebben om periodiek met een eigen integratienota voor de dag te moeten komen. Opvallend is dat in de integratienota’s van de laatste jaren politici in toenemende mate een hardere toon aanslaan en het integratievraagstuk als het grootste maatschappelijke probleem presenteren. Read more…
BY: W. Shadid, 09-12-2008 Hoewel het beginsel ‘scheiding van kerk en staat’ in Nederland al in de achttiende eeuw is ingevoerd, zijn de inhoud en reikwijdte ervan allerminst duidelijk. In een notendop gaat het daarbij om een afspraak tussen kerk en staat over de mate van ieders autonomie en eventuele financiële ondersteuning waarop kerken wel of niet mogen rekenen. Deze afspraak is echter niet geconcretiseerd in wetgeving, maar wordt afgeleid uit Grondwetsartikelen 1 en 6 waarmee de gelijkheid van burgers en de vrijheid van godsdienst worden geregeld. Read more…
Nederland telt meer dan een miljoen inwoners met een meervoudige nationaliteit. In de afgelopen 15 jaar is dit aantal als gevolg van naturalisaties verdrievoudigd. Voor sommigen baart dat verschijnsel zorgen en wordt in verband gebracht met gebrek aan loyaliteit voor, of gebrek aan tros op het nieuwe vaderland. Vaak heeft deze weerstand echter meer te maken met emotie, kopieergedrag, etnocentrisme en te weinig kennis ter zake.
De term etnocentrisme is door de Amerikaanse wetenschapper Sumner omstreeks 1900 geïntroduceerd en had in eerste instantie betrekking op de manier waarop koloniale mogendheden hun kolonialisme en koloniale praktijken rechtvaardigen.
In verband met de afscheidsrede van Wasif Shadid op 30 oktober a.s. als bijzonder hoogleraar Interculturele Comunicatie (ICC), heeft Ton Vallen met hem een gesprek gevoerd. Een passage uit dat interview:
Het zal weinigen ontgaan zijn dat de discussie over de Marokkaanse namenlijst weer is opgeleid. Hoewel buitenstaanders deze kwestie als triviaal kunnen beschouwen, laten belanghebbenden en politici zich emotioneel en onomwonden er over uit.
Hoewel het beginsel ‘scheiding van kerk en staat’ in Nederland al in de achttiende eeuw is ingevoerd, zijn de inhoud en reikwijdte ervan allerminst duidelijk. In een notendop gaat het daarbij om een afspraak tussen kerk en staat over de mate van ieders autonomie en eventuele financiële ondersteuning waarop kerken wel of niet mogen rekenen. Deze afspraak is echter niet geconcretiseerd in wetgeving, maar wordt afgeleid uit Grondwetsartikelen 1 en 6 waarmee de gelijkheid van burgers en de vrijheid van godsdienst worden geregeld.